Spor yaparken hepimizin en az bir kez hissettiği bir şey var. Zaman, bu aktiviteler sırasında çok yavaş geçiyor gibi geliyor. Örneğin “plank” gibi zorlayıcı bir hareket yaparken bir dakika bir saat gibi hissettirebiliyor. Ya da 10 dakikalık bir egzersizde vücudunuz yorulmaya başladığı anda o 10 dakika hiç bitmeyecek gibi düşünebiliyorsunuz.
Bu durumun dünya çapında yaşanan bir şey olduğunu biliyoruz. Yapılan yeni bir çalışma da gerçekten zaman algımızın egzersiz yaparken değişebildiğini ortaya koyuyor. Çalışma bulguları, yakın zamanda Brain and Behavior üzerinden yayımlandı.
Egzersiz sırasında zaman algısının kesin olarak yavaşladığını gösteren ilk araştırma
Bilim insanları, gerçekleştirdikleri deneyler ile spor yaparken saniyelerin normalden çok daha yavaş geçtiğini doğrulamayı başardı. Çalışma, Birleşik Krallık ve Hollanda’dan psikologlar tarafından gerçekleştirildi. Araştırmacılar, bunun “egzersiz sırasında zaman algısının yavaşladığını kesin olarak gösteren ilk çalışma” olduğunun da altını çizdi.
Birleşik Krallık’taki Canterbury Christ Church Üniversitesinden Andrew Mark Edwards liderliğindeki ekip, 33 erkek ve kadın yetişkinin katılımıyla deneyler gerçekleştirdi. Katılımcılar, herhangi bir saatin yardımı olmadan 30 saniyelik sürenin ne zaman dolduğunu bilmeye çalıştılar.
Sonuçlarda katılımcılar, herhangi bir aktivite yapmazken ve dinlenme hâlindeyken 30 saniyenin çok hızlı geçerek âdeta uçup gittiğini ifade ettiler. Ancak kondisyon bisikletine binip egzersiz yapmaya başladıklarında zamanı tahmin etmekte zorlandılar. Bisiklette geçirilen bir yarım dakika onlara göre saatin gösterdiğinden ortalama olarak %8 daha uzunmuş gibi geldi.
Bulgular, daha önceki benzer çalışmalarla uyumlu. Psikologlar, bunun nedeninin fiziksel uyarılmanın ve farkındalığın bizi bedenlerimiz ve onun yaşadıkları hakkında daha fazla bilinçlendirmesi olduğunu söylüyor. Bu nedenle rahatsızlık, yorgunluk, zorlanma veya ağrı gibi hisler, zaman algımızı yavaşlatıyor. Daha önceki çalışmalarda; yaş, duygular, uyuşturucu maddeler, vücut ısısında değişiklikler gibi birçok farklı faktörün zaman algımızla oynayabildiği görülmüştü.
Rekabet sırasında bile zamanın yavaş geçtiğini düşündüler
Ancak bu çalışmada diğerlerinden farklı bir şeylerin gözlemlendiğini de belirtmek gerek. Katılımcılar, bisikleti kullanırken karşılarındaki ekrana eklenen ikinci bir avatar ile karşı karşıya getirildiler. Yani bir rekabet ortamı oluşturuldu. Bu avatar da katılımcılar gibi sanal bir bisiklet parkurunda bisiklet sürüyordu. Denemelerin birinde katılımcılardan bu avatar ile yarışmaları istendi.
Sonuçlarda ise zamanın hâlâ yavaş aktığı gözlemlendi. Yani rekabet hâlindeyken bile dinleme hâlinden daha yavaş geçtiğini düşündüler. Aslında bu biraz şaşırtıcı. Çünkü normalde bir aktivite sırasında karşısındakini geçmeye çalışan insanlar için zamanın daha hızlı geçtiği düşünebiliyoruz. Ancak buradaki sonuçlar bunu söylemiyor.
Tabii ki bunun arkasında bazı nedenler olabilir. Katılımcıların gerçek bir insanla değil de bir avatarla yarışıyor olmaları onların durumu çok ciddiye almamasına sebep olmuş olabilir. Ya da bu 33 kişi tüm dikkatlerini yarışa verecek kadar rekabetçi değillerdir, bilemiyoruz. Küçük bir araştırma olduğu için bu konuda bir şey söylemek mümkün değil. Daha büyük deneyler gerçekleştirilmesi daha iyi sonuçlar sağlayacaktır.
